هرآنچه باید راجع به کم‌کاری تیروئید بدانیم
کم‌کاری تیروئید (تیروئید کم‌کار) وضعیتی است که در آن غده تیروئید به اندازه کافی برخی از هورمون‌های حیاتی را تولید نمی‌کند. این بیماری ممکن است در مراحل اولیه علائم قابل توجهی ایجاد نکند. اما اگر با گذشت زمان، کم‌کاری تیروئید درمان نشود، میتواند منجر به تعدادی از مشکلات سلامتی نظیر چاقی، درد مفاصل، ناباروری و بیماری قلبی گردد. در ادامه، همراه مقاله "هرآنچه باید راجع به کم‌کاری تیروئید بدانیم" باشید.
تست‌های دقیق عملکرد تیروئید برای تشخیص کم‌کاری تیروئید در دسترس هستند و کافی است فقط آن‌ها را تهیه کنید. درمان با هورمون تیروئید مصنوعی معمولاً زمانی ساده، ایمن و مؤثر است که شما و پزشکتان دوز مناسب را پیدا کرده باشید.
علائم
علائم و نشانه‌های کم‌کاری تیروئید بسته به شدت کمبود هورمون متفاوت است. مشکلات به کندی و به ندرت در طی چند سال ایجاد می‌شوند. در ابتدا، ممکن است به سختی متوجه علائم کم‌کاری تیروئید مانند خستگی و افزایش وزن شوید یا ممکن است به سادگی آن‌ها را به افزایش سن نسبت دهید. اما همان‌طور که متابولیسم شما به کندی ادامه پیدا می‌کند، ممکن است مشکلات آشکارتری ایجاد شود.
علائم و نشانه‌های کم‌کاری تیروئید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- افزایش حساسیت به سرما
- یبوست
- پوست خشک
- افزایش وزن
- صورت پف کرده
- گرفتگی صدا
- ضعف عضلانی
- افزایش سطح کلسترول خون
- درد عضلانی، حساسیت و سفتی
- درد، سفتی یا تورم در مفاصل
- نازک شدن مو
- کند شدن ضربان قلب
- افسردگی
- حافظه ضعیف
- بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
کم‌کاری تیروئید در نوزادان
اگرچه کم‌کاری تیروئید معمولاً زنان میانسال و مسن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما هر کسی از جمله نوزادان نیز میتواند به این بیماری مبتلا شود. نوزادانی که بدون غده تیروئید یا با غده‌ای که به درستی کار نمی‌کند متولد می‌شوند، ممکن است علائم و نشانه‌های کمی داشته باشند. زمانی که نوزادان دچار مشکلات کم‌کاری تیروئید هستند، این مشکلات ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم (یرقان): در اکثر موارد، این زمانی اتفاق می‌افتد که کبد نوزاد نمی‌تواند ماده‌ای به نام بیلی‌روبین را متابولیزه کند، که معمولاً وقتی بدن گلبول‌های قرمز قدیمی یا آسیب‌دیده را بازیافت می‌کند، تشکیل می‌شود.
- زبان بزرگ و بیرون زده
- دشواری در تنفس
- گریه
- با پیشرفت بیماری، شیرخواران در تغذیه مشکل دارند و ممکن است رشد و تکامل طبیعی نداشته باشند. آن‌ها همچنین ممکن است موارد زیر را داشته باشند:
- یبوست
- توان عضلانی ضعیف
- خواب‌آلودگی بیش از حد
وقتی کم‌کاری تیروئید در نوزاد درمان نشود، حتی موارد خفیف میتواند منجر به عقب‌ماندگی شدید جسمی و ذهنی شود.
کم‌کاری تیروئید در کودکان و نوجوانان
به طور کلی، کودکان و نوجوانانی که به کم‌کاری تیروئید مبتلا می‌شوند علائم و نشانه‌های مشابه بزرگسالان را دارند، اما ممکن است این موارد را هم تجربه کنند:
- رشد ضعیف و در نتیجه کوتاهی قد
- تاخیر در رشد دندان‌های دائمی
- بلوغ تاخیری
- رشد ذهنی ضعیف
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر بدون دلیل احساس خستگی می‌کنید یا برخی علائم و نشانه‌های کم‌کاری تیروئید مانند پوست خشک، رنگ پریده، پف کرده، یبوست یا صدای خشن دارید، به پزشک مراجعه کنید. اگر هورمون درمانی برای کم‌کاری تیروئید دریافت می‌کنید، بازدیدهای بعدی را هر چند وقت یکبار که پزشک توصیه می‌کند برنامه‌ریزی کنید. مهم است که مطمئن شوید دوز صحیح دارو را دریافت می‌کنید و با گذشت زمان، دوز مورد نیازتان ممکن است تغییر کند.
علل کم‌کاری تیروئید
وقتی که تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند، تعادل واکنش‌های شیمیایی در بدن میتواند به هم بخورد. دلایل مختلفی میتواند وجود داشته باشد، از جمله بیماری خودایمنی، درمان پرکاری تیروئید، پرتودرمانی، جراحی تیروئید و برخی داروها.
تیروئید یک غده پروانه‌ای شکل کوچک است که در قسمت جلوی گردن، درست زیر گلو قرار دارد. هورمون‌های تولید شده توسط غده تیروئید، تری‌یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) تأثیر زیادی بر سلامت داشته و بر همه جنبه‌های متابولیسم تأثیر می‌گذارند. این هورمون‌ها همچنین بر کنترل عملکردهای حیاتی مانند دمای بدن و ضربان قلب تأثیر می‌گذارند.
کم‌کاری تیروئید وقتی رخ می‌دهد که غده تیروئید نتواند به اندازه کافی هورمون تولید کند. این مشکل ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله:
- بیماری خودایمنی: شایع‌ترین علت کم‌کاری تیروئید یک اختلال خود ایمنی به نام تیروئیدیت هاشیموتو است. اختلالات خودایمنی زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کند که به بافت‌های بدن حمله می‌کنند. برخی اوقات این فرآیند غده تیروئید را درگیر می‌کند. دانشمندان مطمئن نیستند که چرا این اتفاق می‌افتد، اما احتمالاً ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در آن نقش دارند. با این وجود، این آنتی‌بادی‌ها بر توانایی تیروئید برای تولید هورمون تأثیر می‌گذارند.
- پاسخ بیش از حد به درمان پرکاری تیروئید: افرادی که بیش از حد هورمون تیروئید تولید می‌کنند (پرکاری تیروئید) اغلب با ید رادیواکتیو یا داروهای ضد تیروئید درمان می‌شوند. هدف از این درمان‌ها بازگرداندن عملکرد تیروئید به حالت عادی است. اما برخی اوقات، اصلاح پرکاری تیروئید میتواند منجر به کاهش بیش از حد تولید هورمون تیروئید شده و در نتیجه کم‌کاری تیروئید دائمی ایجاد شود.
- جراحی تیروئید: برداشتن تمام یا بخش بزرگی از غده تیروئید میتواند تولید هورمون را کاهش داده یا متوقف کند. در این صورت، باید تا آخر عمر هورمون تیروئید مصرف کنید.
- پرتودرمانی: پرتوهای مورد استفاده برای درمان سرطان‌های سر و گردن میتواند غده تیروئید را تحت تأثیر قرار داده و ممکن است منجر به کم‌کاری تیروئید شود.
- داروها: برخی از داروها می‌توانند به کم‌کاری تیروئید کمک کنند. یکی از این داروها لیتیوم است که برای درمان برخی اختلالات روانپزشکی استفاده می‌شود. اگر دارو مصرف می‌کنید، از پزشک خود در مورد تأثیر آن بر غده تیروئید سوال کنید.
